3+1 βασικά εργαλεία για την εκπαίδευση

Η ψηφιακή κουλτούρα αλλά και οι διάφορες πτυχές της, θα μπορούσαμε να πούμε πως έχουν μετασχηματίσει σήμερα τον τρόπο ζωής, εργασίας, παιχνιδιού αλλά και μάθησης του σύγχρονου ανθρώπου. Αναφορικά με τη μαθησιακή διαδικασία η αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων για τους μαθητευομένους – ενηλίκους και ανηλίκους – φαίνεται να έχει πολλαπλά οφέλη. Εκτός από τα προφανή, την εμπλοκή δηλαδή με τον ψηφιακό κόσμο και την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων, τα ψηφιακά εργαλεία μπορούν να ενισχύσουν την επικοινωνία, τη δημιουργικότητα, τη φαντασία, την κριτική σκέψη, αλλά και την αποθήκευση και τη διαχείριση της πληροφορίας.

Πλέον τα ψηφιακά εκπαιδευτικά εργαλεία είναι χιλιάδες και διακρίνονται με βάση τους εκπαιδευτικούς στόχους τους οποίους καλύπτουν. Αυτό είναι άξιο αναφοράς καθώς ο κάθε εκπαιδευτικός πρέπει να θέτει συγκεκριμένα κριτήρια για τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσει, ανάλογα με τις ανάγκες των μαθητών του. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα δούμε εργαλεία που χρησιμοποιούμε οι περισσότεροι στην καθημερινότητά μας, είναι εύχρηστα και δωρεάν.

1. Microsoft Power Point

Το Microsoft Power Point για τους περισσότερους αποτελεί ένα απλό εργαλείο με το οποίο δημιουργούν, απλώς, κάποιες παρουσιάσεις. Θεωρώ πως είναι κυριολεκτικά το εργαλείο που κάνει τα πάντα. Παρουσιάσεις, βίντεο, κουίζ, animation, εννοιολογικούς χάρτες. Παράλληλα, η Microsoft πλέον σε ειδικές εκδόσεις της δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας συνεργατικών εγγράφων, ώστε οι μαθητές να δημιουργούν υλικό από κοινού και απομακρυσμένα.

2. YouTube

Το 1945 ο Edgar Dale δημιουργεί τον «κώνο εμπειρίας». Σύμφωνα με αυτόν διαπιστώνεται πως η βιωματική μάθηση ειδικά για παιδιά μικρότερης ηλικίας είναι μία πολύ σημαντική διαδικασία. Αυτό με άλλα λόγια σημαίνει ότι με το να βιώνουν οι μαθητές κάτι, έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να το μάθουν. Η αναπαράσταση της πραγματικότητας, που επιτυγχάνεται πολλές φορές μέσα από τα βίντεο, δίνει τη δυνατότητα μίας «πιο βιωματικής μάθησης». Το YouTube με το δεδομένο ότι αποτελεί πηγή βίντεο, το καθιστά ένα καλό εργαλείο εν γένει για την ενίσχυση της μαθησιακής διαδικασίας.

3. Google Search

Το Google Search είναι μία μηχανή αναζήτησης πληροφοριών, ευρέως γνωστή στο περισσότερο κοινό. Σε μία κοινωνία που έχει χαρακτηρισθεί από τη δεκαετία του 1980 ως «Κοινωνία της Γνώσης», όπου δηλαδή η πληροφορία είναι διάχυτη και άμεσα «προσβάσιμη» εν συγκρίσει με παλιότερα, μπορεί να αξιοποιηθεί στην εκπαίδευση για να ενισχύσει την αφαιρετική ικανότητα των μαθητών και να αποτελέσει εφαλτήριο για την ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης.

Το θεωρώ από τα πιο σημαντικά εργαλεία που θα πρέπει να αξιοποιούνται στην εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς μέσα από έρευνες έχει καταδειχθεί ότι ενήλικες και ανήλικοι παρουσιάζουν σημαντικές ελλείψεις ως προς τη διαχείριση των παρεχόμενων πληροφοριών, με σημαντικές επιπτώσεις στους ίδιους αλλά και στην κοινωνία αυτή καθαυτή. Βάλτε τους μαθητές, στο πλαίσιο του μαθήματος, να εμπλακούν όσο το δυνατόν περισσότερο με την αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο. Είναι κάτι που κάνουν σίγουρα στην καθημερινότητά τους, όμως σε αυτό ακριβώς το σημείο είναι που χρειάζεται ο εκπαιδευτικός – καθοδηγητής για να μην χαωθούν μέσα στον κόσμο της πληροφορίας.

Παράλληλα – και αυτό είναι πολύ σημαντικό – η ανακαλυπτική μάθηση, το να ανακαλύπτει δηλαδή ο μαθητής μόνος του τη γνώση, μπορεί να βοηθήσει σημαντικά την πορεία της μάθησης του. Η σωστή αξιοποίηση του εργαλείου αυτού θα βοηθήσει τους μαθητές στο μέλλον να βρίσκουν τις πληροφορίες που πραγματικά χρειάζονται, να μην διασπείρουν ψεύτικες ειδήσεις, να βρίσκουν εργασία, να μπορούν να μάθουν μόνοι τους. Μην ξεχνάμε ότι βασικός στόχος της εκπαίδευσης είναι πρωτίστως να μάθει τον μαθητή πώς να μαθαίνει.

4. Facebook

Το Facebook αποτελεί ένα εργαλείο, με το οποίο στόχος είναι η ενίσχυση της επικοινωνίας μεταξύ διδάσκοντα και μαθητών, αλλά και μαθητών μεταξύ τους. Υπάρχει μία μεγάλη μερίδα, η οποία εκφράζει πως δε θα πρέπει να αξιοποιείται στην εκπαίδευση. Πράγματι, ιδανικά θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται άλλα εργαλεία για την επίτευξη αυτού του στόχου, όπως για παράδειγμα το Edmodo, το οποίο προσφέρει ένα πιο ασφαλές περιβάλλον και έχει σχεδιαστεί ακριβώς για αυτό το σκοπό. Όμως, ρίχνοντας μια πιο ρεαλιστική ματιά, δε μπορούμε να μην παραδεχτούμε πως η πλειοψηφία των μαθητών εμπλέκεται καθημερινά με το Facebook και σε εκείνο ακριβώς το σημείο μπορούμε να παρέμβουμε και να δείξουμε διαφορετικές χρήσεις του. Σε μία πρώτη φάση λοιπόν, θα πρότεινα το Facebook σαν εργαλείο επικοινωνίας και όταν οι μαθητές εξοικειωθούν με τη εκπαιδευτική χρήση του, ο διδάσκοντας να προχωρήσει στην ανεύρεση άλλων εργαλείων. Όπως και να ‘χει η «επικοινωνία» μέσα από ψηφιακά εργαλεία είναι απαραίτητη για τη μαθησιακή διαδικασία.

Τα παραπάνω εργαλεία είναι για τους περισσότερους γνωστά και αξιοποιούνται ενδεχομένως καθημερινά. Το ζητούμενο, όμως, είναι πως κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να ξεκινήσουμε με αυτά. Κι αυτό γιατί ενδεχομένως η στάση μας απέναντι στις νέες τεχνολογίες ίσως να περιλαμβάνει έναν υποβόσκοντα φόβο. Με τα εργαλεία αυτά στόχος είναι να εμπλέξουμε όσο το δυνατόν περισσότερο τον μαθητή σε μία πορεία αυτομάθησης. Είναι μία πολύ καλή αρχή.

Βασιλένα Μαργέλλου
Φιλόλογος
MEd στην «Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση με τη Χρήση ΤΠΕ»