Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι οι μόνιμες διαταραχές νευρολογικής προέλευσης, οι οποίες παρεμβαίνουν στην απόκτηση, κατανόηση, χρήση και επεξεργασία λεκτικών ή μη λεκτικών πληροφοριών, είναι προβλήματα που επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού να λαμβάνει, να επεξεργάζεται, να αναλύει και να διατηρεί πληροφορίες και συνεπώς στην ανάγνωση, τη γραφή ή την ορθογραφία λέξεων. Σήμερα, περίπου το 10-15% του πληθυσμού επηρεάζεται από μαθησιακές δυσκολίες, γεγονός που καθιστά απαραίτητη την εξειδίκευση δασκάλων και καθηγητών για την παροχή της κατάλληλης διδασκαλίας και την περαιτέρω αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.
Στη βάση κάθε αποτελεσματικής διδασκαλίας, είτε απευθύνεται σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες είτε όχι, πρέπει να βρίσκεται η διαφοροποιημένη διδασκαλία. Η διαφοροποιημένη διδασκαλία είναι μια μέθοδος διδασκαλίας και αξιολόγησης κατά την οποία ο εκπαιδευτικός τροποποιεί τους διδακτικούς στόχους και το γνωστικό περιεχόμενο, τη διδακτική προσέγγιση, το μαθησιακό περιβάλλον, το διδακτικό υλικό και την αξιολόγηση ώστε να προσαρμόζονται στο μαθησιακό στυλ και στα δυνατά σημεία του κάθε μαθητή. Η διαφοροποιημένη διδασκαλία συνεπώς αναγνωρίζει την ποικιλομορφία μεταξύ των μαθητών, παρέχει στους μαθητές πολλαπλές ευκαιρίες για μάθηση σε κάθε στάδιο της διαδικασίας μάθησης και αναγνωρίζει ότι υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις για την επίτευξη των μαθησιακών αποτελεσμάτων του μαθητή, και ότι κάθε μαθητής απαιτεί έναν περίπλοκο και μοναδικό συνδυασμό διδασκαλίας και πρακτικής για να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους.
Πώς να βοηθήσετε ένα δυσλεξικό παιδί;
Χρησιμοποιήστε μια πολυαισθητηριακή προσέγγιση κατά τη μάθηση (οπτική, χρησιμοποιώντας χρώματα για παράδειγμα, απτική, ακουστική, κιναισθητική κ.λπ.). Χρησιμοποιήστε διάφορα υλικά και υφές, όπως άμμο και πλαστελίνη που τα παιδιά θα χρησιμοποιήσουν ώστε να μάθουν το καινούριο λεξιλόγιο. Αποφύγετε να ζητήσετε από τους μαθητές με δυσλεξία να αντιγράψουν μεγάλα κείμενα. Θα τους πάρει πολύ χρόνο, θα μείνουν πίσω και θα αισθάνονται αποτυχημένοι. Επίσης, αποφύγετε το κόκκινο μελάνι! Μπορεί να υπάρχουν πολλά ορθογραφικά λάθη στην εργασία ενός δυσλεξικού μαθητή και μπορεί να είναι πολύ αποθαρρυντικό για αυτόν. Ιδανικά, καλό θα ήταν η διόρθωση να λαμβάνει υπόψη κυρίως το περιεχόμενο, αφήνοντας κατά μέρος τη γραφή και την ορθογραφία. Διδάξτε του να φτιάχνει χάρτες μυαλού (mind maps) για την εκμάθηση του λεξιλογίου γύρω από συγκεκριμένα θέματα ή εξηγήστε του πώς να δημιουργεί νοητικές εικόνες που θα μπορούσε να τις συσχετίσει με λέξεις ή γράμματα ή εικονογραφήστε τις λέξεις που θα πρέπει να μάθει για ορθογραφία. Τέλος, είναι σημαντικό κατά την αξιολόγηση να δίνετε περισσότερο χρόνο από τον προβλεπόμενο.
Πώς να βοηθήσετε ένα παιδί με δυσγραφία;
Συνιστάται να μειώσετε τον όγκο της γραφής, συνεπώς οι ασκήσεις συμπλήρωσης ή αντιστοίχισης βοηθούν αρκετά, δίνοντας έμφαση στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα. Ενθαρρύνετε τον μαθητή να συσχετίσει τη διαμορφωτική χειρονομία του γράμματος με τον ήχο που γράφει, βάζοντάς τον να το γράψει προφέροντάς το δυνατά. Αυτή η άσκηση έχει ως στόχο να συνηθίσει το παιδί να συγχρονίζει τη χειρονομία και τη φωνή του, την αντιστοιχία φωνήματος με μορφή γραμμάτων που είναι πολύ σημαντική σε μια αδιαφανή γλώσσα όπως π.χ. τα γαλλικά. Επίσης, θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι το παιδί κρατάει σωστά το μολύβι και με το σωστό χέρι, ανάλογα με την πλευρικότητα του (αριστερόχειρα ή δεξιόχειρα). Στα πρώτα μαθήματα θα πρέπει να εξετάσουμε αν ο μαθητής έχει καταλάβει την φορά περιστροφής των στρογγυλών γραμμάτων και αν μπορεί να τα σχηματίσει καθώς το λατινικό αλφάβητο πιθανόν να παρουσιάζει δυσκολίες σε σχέση με το ελληνικό που ήδη γνωρίζει, συνεπώς δεν θα πρέπει να θεωρούμε τίποτα αυτονόητο.
Πώς να βοηθήσετε ένα παιδί με δυσορθογραφία;
Για τη διδασκαλία σε ένα παιδί που δυσκολεύεται στην ορθογραφία μπορούμε να εφαρμόσουμε την πολυαισθητηριακή προσέγγιση που εμπλέκει οπτική, ακουστική, κιναισθητική και απτική αίσθηση. Επίσης, μια μέθοδος που βοηθάει στην ορθογραφημένη εκμάθηση νέων αλλά και συχνόχρηστων λέξεων είναι η εικονογράφηση των λέξεων ώστε να δημιουργηθεί μνημονικός σύνδεσμος ανάμεσα στην εικόνα και στη γραπτή μορφή της λέξης. Επίσης, σε αδιαφανείς γλώσσες όπως τα γαλλικά, βοηθάει ιδιαίτερα η φωνοοπτική μέθοδος με την οποία ο μαθητής συνδέει κάποιο δύσκολο φώνημα (π.χ. oi [wa]) με την εικόνα κάποιου αντικειμένου του οποίου η ονομασία αρχίζει ή περιέχει το συγκεκριμένο φώνημα (oiseau). Η σύνδεση αυτή δίνει την ευκαιρία στον μαθητή να θυμηθεί με τη βοήθεια της εικόνας και να γράψει το σωστό φώνημα όταν πρέπει. Τέλος, η διδασκαλία που βασίζεται σε κανόνες, είτε αυτοί διδάσκονται άμεσα είτε καλείται ο μαθητής να τους ανακαλύψει, μπορεί να βοηθήσει τον μαθητή με δυσορθογραφία.
Πώς να βοηθήσετε ένα παιδί που αποσπάται εύκολα;
Όταν δουλεύουμε με ένα παιδί με ΔΕΠΥ είναι πολύ σημαντικό να επικρατεί ησυχία από το ξεκίνημα το μαθήματος. Στο γραφείο θα πρέπει να υπάρχει μόνο ο απαραίτητος εξοπλισμός. Μπορεί να είναι χρήσιμο σε ορισμένες περιπτώσεις να μεγεθύνετε τα φύλλα εργασίας και να αφαιρέσετε τα περιττά στοιχεία. Εάν δυσκολεύεται να ολοκληρώσει την εργασία που του έχει ανατεθεί επειδή είναι πολύ αποσπασμένος, «σπάστε» την εργασία σε μικρότερες εργασίες και επιβραβεύστε τον με την υλοποίηση κάθε επιμέρους δραστηριότητας. Δώστε του ένα μικρό κίνητρο για την υλοποίηση των εργασιών. Τέλος, θα πρέπει να δίνεται περισσότερος χρόνος για τις εξετάσεις και τις εργασίες.
Πώς να διδάξετε μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες – γενικές οδηγίες.
Είναι σημαντικό να διατηρούμε ένα ζεστό και υποστηρικτικό κλίμα. Να είμαστε οργανωμένοι ούτως ώστε ο μαθητής να έχει μια συνέχεια στο πρόγραμμά του ώστε να μην αποσυντονίζεται. Όλοι οι μαθητές, αλλά κυρίως οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες έχουν ανάγκη από ειλικρινείς επαίνους και επιβράβευση. Ας μην είμαστε λοιπόν φειδωλοί με αυτό. Ενημερώστε τους μαθητές για συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές και προσδοκίες για τη συμπεριφορά τους και θέστε αποδεκτά όρια με σταθερό και συνεπή τρόπο. Πριν το ξεκίνημα του μαθήματος ορίστε μαζί με το μαθητή τους στόχους του μαθήματος. Διαφοροποιήστε τη διδασκαλία σας συμπεριλαμβάνοντας τόσο γραπτά αλλά και οπτικά στοιχεία. Να έχετε επίγνωση του στυλ μάθησης του μαθητή. Όταν δίνετε οδηγίες να είστε ακριβείς και συνοπτικοί. Δώστε τις οδηγίες στον μαθητή και ζητήστε του να τις επαναλάβει δυνατά, διότι η σημασία της επίδειξης για την κατανόηση των οδηγιών είναι πολύ σημαντική για την πραγματοποίηση οποιασδήποτε εργασίας.
Κλείνοντας, είναι απαραίτητο να τονίσουμε πως το να μαθαίνουμε στα παιδιά πώς να μαθαίνουν, να τους δείχνουμε δηλαδή τον τρόπο, τις στρατηγικές που θα τους οδηγήσουν στη μάθηση είναι το σημαντικότερο όλων στη διδασκαλία/εκμάθηση οποιουδήποτε γνωστικού αντικειμένου. Έτσι οι μαθητές μας δεν αποκτούν μόνο γνώσεις – πληροφορίες, αλλά προετοιμάζονται ώστε να γίνουν ανεξάρτητοι.
