Από την Αρχαιότητα έως και τα τέλη του 20ου αιώνα, οπότε ξεκίνησαν δειλά τα πρώτα διαδικτυακά μαθήματα, η παραδοσιακή, δια ζώσης διδασκαλία υπήρξε η μοναδική επιλογή για μαθητές και διδάσκοντες. Η ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη, η δημιουργία εκπαιδευτικών λογισμικών και η εξοικείωση του κόσμου με τη χρήση του Διαδικτύου, άλλαξαν τα δεδομένα στον τομέα της Εκπαίδευσης και έδωσαν νέες ευκαιρίες και δυνατότητες στην εκπαιδευτική κοινότητα σε παγκόσμιο επίπεδο!
Μέχρι πρότινος, στο άκουσμα της φράσης «ιδιαίτερο μάθημα», οι περισσότεροι από εμάς σχηματίζαμε στο μυαλό μας την εικόνα ενός καθηγητή κι ενός εκπαιδευόμενου, στον ίδιο χώρο και χρόνο, σκυφτούς πάνω από ένα βιβλίο, τριγυρισμένους από τετράδια, σημειώσεις, μολύβια και στυλό. Σήμερα πλέον, ένα ιδιαίτερο μάθημα μπορεί να πραγματοποιείται από ένα διαδικτυακό καθηγητή, μπροστά στην οθόνη ενός υπολογιστή, από διαφορετικό χώρο, σε ίδιο (σύγχρονη διδασκαλία) ή και διαφορετικό χρόνο (ασύγχρονη διδασκαλία), με ηλεκτρονικές σημειώσεις και πληκτρολόγια!
Όπως σε κάθε μεταβατική περίοδο από κάτι οικείο και βολικό σε κάτι νέο και διαφορετικό, έτσι και σε αυτή τη μετάβαση από τη δια ζώσης στην εξ’αποστάσεως εκπαίδευση, εγείρονται ερωτήματα, προκύπτουν απορίες και παρατηρείται ένας έντονος προβληματισμός και ανησυχία… Ο φόβος για το άγνωστο; Η έλλειψη σχετικής εμπειρίας ή πληροφόρησης; Το «ξεβόλεμα»; Όλα τα παραπάνω; Το σίγουρο είναι πως η διαδικτυακή εκπαίδευση ήρθε για να μείνει και εξαρτάται από εμάς τους ίδιους να εκμεταλλευτούμε όλα τα εργαλεία που έχουμε στα χέρια μας για να μεταδώσουμε στους μαθητές μας τη γνώση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Παρακάτω θα δούμε (και θα «καταρρίψουμε») 5 μύθους για τη διαδικτυακή διδασκαλία που συχνά ακούμε και διαβάζουμε το τελευταίο διάστημα.
ΜΥΘΟΣ ΠΡΩΤΟΣ
Το διαδικτυακό μάθημα δεν είναι αποδοτικό.
Το online μάθημα είναι απλά διαφορετικό από το συμβατικό. Ένας καταρτισμένος δάσκαλος/καθηγητής , χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα εργαλεία και το ανάλογο υλικό, μπορεί να διδάσκει με την ίδια ευκολία, είτε δια ζώσης είτε διαδικτυακά. Βέβαια και χρειάζεται προσπάθεια και προσωπική έρευνα για το ποιο εκπαιδευτικό λογισμικό θα χρησιμοποιήσουμε, πώς θα διαχειριστούμε την πιθανότητα κακής ποιότητας σύνδεσης, πώς θα παρουσιάσουμε το υλικό μας, πώς θα χρησιμοποιήσουμε ένα διαδραστικό πίνακα, πώς θα διαμοιράσουμε την οθόνη και τον ήχο μας, πώς θα αξιολογήσουμε τους μαθητές μας. Η σωστή προετοιμασία και παρουσίαση είναι αυτές που καθιστούν το μάθημα ποιοτικό και αποδοτικό, ειδικά στη σύγχρονη τηλεκπαίδευση, που η επικοινωνία με το μαθητή είναι ζωντανή και κάθε ερώτημα μπορεί να απαντηθεί τη στιγμή που προκύπτει. Άλλωστε η διεύρυνση του τομέα της εξ’αποστάσεως εκπαίδευσης την τελευταία δεκαετία αποτελεί αναμφισβήτητη απόδειξη πως η εξατομικευμένη διαδικτυακή διδασκαλία και τα προσαρμοσμένα διαδικτυακά μαθήματα παρέχουν εξαιρετικές ευκαιρίες για προσωπική και επαγγελματική ανέλιξη.
ΜΥΘΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ
Το διαδικτυακό μάθημα είναι απρόσωπο.
Τόσο το διαδικτυακό όσο και το δια ζώσης μάθημα, για να είναι επιτυχημένα, προϋποθέτουν τη δημιουργία μιας σύνδεσης , μιας καλής σχέσης μεταξύ μαθητή και καθηγητή! Βεβαίως είναι ευκολότερο να χτίσεις μια σχέση με κάποιον από κοντά, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι είναι αδύνατο να συμβεί διαδικτυακά. Όλα είναι θέμα καλής διάθεσης και προσπάθειας και από τις δυο πλευρές. Η εκδήλωση ενδιαφέροντος για τις ανάγκες του μαθητή, η επιλογή ή ο σχεδιαμός υλικού που να καλύπτει αυτές τις ανάγκες, η ενεργητική ακρόαση, η ενσυναίσθηση και γενικά η αλληλεπίδραση με το μαθητή εξακολουθούν να ισχύουν και στην online εκπαίδευση. Το «απρόσωπο» της υπόθεσης δεν έχει να κάνει με το μέσο διδασκαλίας· έχει να κάνει με τον άνθρωπο και την πρόθεσή του ή μη να αφιερώσει χρόνο να «γνωρίσει» το μαθητή του!
ΜΥΘΟΣ ΤΡΙΤΟΣ
Το διαδικτυακό μάθημα είναι βαρετό.
Με τους περισσότερους μαθητές να παρακολουθούν διαδικτυακά μαθήματα από το σπίτι (και με ό,τι περισπασμούς μπορεί να συνεπάγεται αυτό) η παρακίνηση και το ενδιαφέρον τους για το μάθημα ίσως είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε αυτήν την περίοδο. Αρχικά λοιπόν, βεβαιωνόμαστε ότι ο χώρος από όπου θα διδάξουμε έχει μια αξιόπιστη σύνδεση στο Διαδίκτυο, διότι όντως δεν υπάρχει τίποτα πιο βαρετό από μια διακοπτόμενη ή αργή σύνδεση. Τα καλά νέα είναι πως ειδικά οι νεαροί μαθητές είναι πολύ εξοικειωμένοι με την τεχνολογία και η προσαρμογή τους στα νέα δεδομένα είναι τις περισσότερες φορές άμεση. Τους κρατάμε, όσο γίνεται, απασχολημένους με δραστηριότητες που χρειαζονται την ενεργή συμμετοχή τους. Φτιάχνουμε σύντομες και ξεκάθαρες παρουσιάσεις της νέας ύλης, εξετάζουμε με ερωτήσεις κλειστού τύπου, quiz και παιχνίδια, συζητούμε ζωντανά ή πληκτρολογούμε στα πλαίσια διαλόγου, προβάλλουμε (καλής ποιότητας) video και γενικά εισάγουμε στο μάθημα οποιαδήποτε δημιουργική και διασκεδαστική δραστηριότητα θα τους δώσει κίνητρο να συμμετέχουν περισσότερο. Έτσι, όχι μόνο το μάθημα γίνεται ενδιαφέρον αλλά και οι επιδόσεις των μαθητών βελτιώνονται.
ΜΥΘΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ
Το διαδικτυακό μάθημα είναι κουραστικό.
Εντάξει… όχι και τόσο μύθος…τουλάχιστον για όλους εκείνους που μόλις πρόσφατα αξιοποιήσαμε το διαδίκτυο ως μέσο διδασκαλίας! Χρειάζεται όντως πολλή προετοιμασία, μεγάλη υπομονή και καλός σχεδιασμός από τη μεριά του διδάσκοντος για να συλλέξει και να οργανώσει το ψηφιακό υλικό του! Χρειάζονται ώρες μπροστά στην οθόνη, κυρίως πριν, αλλά και κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Ωστόσο, θα πρέπει να υπολογίσουμε στα θετικά το γεγονός ότι μπορούμε να παραδίδουμε μαθήματα από όπου και αν βρισκόμαστε (σπίτι, γραφείο, σε διακοπές), χωρίς να χρειάζεται να κουβαλάμε πλήθος βιβλίων και σημειώσεων, χωρίς το άγχος της μετακίνησης και με ό,τι κέρδος συνεπάγεται αυτό σε χρόνο και κόστος!
ΜΥΘΟΣ ΠΕΜΠΤΟΣ
Το διαδικτυακό μάθημα είναι δύσκολο.
Ένα διαδικτυακό μάθημα μπορεί να είναι δύσκολο για έναν καθηγητή, ο οποίος δεν είναι εξοικειωμένος με τη χρήση του υπολογιστή και του διαδικτύου, δε γνωρίζει τι είναι και πώς λειτουργούν οι διάφορες εκπαιδευτικές πλατφόρμες, δεν είναι ενήμερος για τα εκπαιδευτικά εργαλεία που υπάρχουν διαθέσιμα, δεν έχει ψηφιοποιημένο υλικό. Ωστόσο, εάν είναι διατεθειμένος να δαπανήσει τον απαραίτητο χρόνο και κόπο, το αποτέλεσμα θα τον δικαιώσει. Το τελευταίο διάστημα υπάρχουν άφθονες πληροφορίες και σεμινάρια για τους καθηγητές που (έστω αναγκαστικά) θα ξεκινήσουν την online «καριέρα» τους αυτήν την περίοδο. Το Πανελλήνιο Δίκτυο Καθηγητών έχει ήδη διαθέσει δωρεάν σε όλους τους εκπαιδευτικούς το σεμινάριο με τίτλο Οργάνωση και Διεξαγωγή Διαδικτυακού Μαθήματος καθώς και τη χρήση της Online Τάξης του, σε μια προσπάθεια να διευκολύνει τα πρώτα βήματα των διαδικτυακών καθηγητών.
Η ηλεκτρονική διδασκαλία, με τα θετικά και τα αρνητικά της, μπορεί να είναι μια εντελώς καινούργια εμπειρία για πολλούς από εμάς και πιθανότατα θα χρειαστούμε χρόνο για να πούμε ότι την κατέχουμε πλήρως. Είναι σημαντικό, ωστόσο, να θυμόμαστε πως αυτό δε μας κάνει λιγότερο σπουδαίους δασκάλους! Μπορεί να αλλάζει το μέσο αλλά ο στόχος της διδασκαλίας μας παραμένει ο ίδιος· να υποστηρίζουμε τους μαθητές μας και τους βοηθούμε να αξιοποιούν τις δυνατότητές τους στο έπακρο!
