Ιστορικές και Κοινωνικές Συνθήκες Εμφάνισης της Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης

Σήμερα η κρατούσα αντίληψη για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση ταυτίζεται με την πεποίθηση ότι η τελευταία γεννιέται με την εμφάνιση των Νέων Τεχνολογιών και του Διαδικτύου. Ωστόσο, η συνειδητοποίηση ότι αυτής της μορφής η εκπαίδευση εμφανίζεται από τα τέλη κιόλας του 18ου αιώνα, είναι γεγονός από μόνο του εντυπωσιακό.

Ο 18ος αιώνας βρίσκει τη Δύση σε μία περίοδο θεμελιακών αναταράξεων και ριζοσπαστικών κινημάτων. Τα ιδεώδη του Διαφωτισμού εμποτίζουν ολοένα και περισσότερο την ανάγκη των ανθρώπων για αλλαγές με κύριο στόχο την ελευθερία σε όλα τα επίπεδα. Η κοινωνία, πορευόμενη προς τον εκδημοκρατισμό και με βάση την πίστη στην πρόοδο, αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι είναι αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου η πρόσβαση στη γνώση και την εκπαίδευση.

Το 1728 δημοσιεύεται στην εφημερίδα Boston Gazette η πρώτη διαφήμιση για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση από τον Caleb Phillips. Παρότι πρόκειται για μία εντελώς ακατέργαστη μορφή, το γεγονός ότι ο Phillips, μέσα στο κοινωνικό – πολιτικό – οικονομικό περικείμενο που ζει – μην ξεχνάμε ότι η Βοστόνη γίνεται μία από τις κοιτίδες της Αμερικανικής Επανάστασης – φαντάζεται μία τέτοιου είδους μορφή εκπαίδευσης, ως μέσο κατάργησης των χωρικών ορίων, και κατ’ επέκταση δυνατότητας παροχής γνώσης ως κοινωνικό αγαθό πλέον, είναι κάτι στο οποίο επιβάλλεται να σταθούμε.

Παρακολουθώντας την ιστορική διαδρομή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης παρατηρούμε αναμφίβολα ότι η ανάγκη ελαχιστοποίησης των αποκλεισμών από την εκπαίδευση και συνακόλουθα από την επιστημονική γνώση είναι κοινωνική επιταγή και μάλιστα από πολύ νωρίς. Αυτό που διαφοροποιείται ανά τους αιώνες, εν τέλει, είναι απλώς το μέσο διεκπεραίωσης, το οποίο τίθεται διαχρονικά σε συνάρτηση αφενός με την τεχνολογική πρόοδο και αφετέρου με τη χρήση του στο ευρύ κοινό.

Εν κατακλείδι, ένα ασφαλές συμπέρασμα που θα μπορούσαμε να εξάγουμε μελετώντας την ιστορική διαδρομή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι ότι γεννήθηκε και θεμελιώθηκε, ακριβώς, στη συνειδητοποίηση του εκδημοκρατισμού της πρόσβασης στη γνώση.

Βασιλένα Μαργέλλου