Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση πλέον αφορά σε πάνω από 6.000.000 μαθητές σε όλο τον κόσμο, με τους αριθμούς ολοένα να αυξάνονται. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς, αξιοποιώντας διαδίκτυο, ψηφιακά εργαλεία και πλατφόρμες, να διευρύνουν το φάσμα των εκπαιδευομένων στους οποίους απευθύνονται. Με το βασικότερο εμπόδιο να καιροφυλακτεί, το οποίο δεν είναι άλλο από την απόσταση, εκπαιδευτικοί και μαθητευόμενοι καλούνται να ανταπεξέλθουν στις νέες συνθήκες μάθησης. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να δώσει 6 πρακτικές συμβουλές για όσους εργάζονται ή σκοπεύουν να εργαστούν στο πεδίο.
1. Επιλέξτε πώς θα δουλέψετε. Σύγχρονα ή ασύγχρονα;
Είναι πολύ σημαντικό να αποσαφηνίσουμε το εξής: η εξ αποστάσεως εκπαίδευση διακρίνεται στη σύγχρονη και στην ασύγχρονη. Η σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι αυτή που λέμε πρόσωπο-με-πρόσωπο διδασκαλία και η οποία υλοποιείται αξιοποιώντας πλατφόρμες σύγχρονης μετάδοσης όπως το Skype, το Zoom κ.α. Από την άλλη μεριά, για την ασύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, οι μαθητευόμενοι μπαίνουν και μελετούν το εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο επί της ουσίας λειτουργεί ως ένας άλλος εκπαιδευτικός και είναι ήδη ανεβασμένο σε πλατφόρμες, όπως η Moodle, η Udemy, η TalentLMS κ.α.
Αυτός θα πρέπει να τεθεί από εσάς από την αρχή, γιατί θα πρέπει ανάλογα τόσο με βάση τις ανάγκες σας όσο και της ομάδας – στόχου να οργανώσετε το μάθημά σας.
Αυτό που φαίνεται, βέβαια, να λειτουργεί αποδοτικότερα ως προς τη μαθησιακή πορεία των εκπαιδευομένων – εδώ μιλάμε κυρίως για ενήλικες – είναι μία μίξη των δύο μεθόδων, όπου γίνονται συγχρονικά κάποιες συμβουλευτικές συναντήσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ενώ οι εκπαιδευόμενοι μελετούν μόνοι τους και στο δικό τους χρόνο το εκπαιδευτικό υλικό, που έχει ήδη ανέβει σε κάποια πλατφόρμα.
Αυτό το σημείο και κατ’ επέκταση αυτή η απόφαση είναι ένα από τα πιο σημαντικά για την οργάνωση και τη διεξαγωγή του μαθήματός σας.
2. Εξετάστε τις εκπαιδευτικές ανάγκες της ομάδας – στόχου.
Σε σύγχρονα περιβάλλοντα μπορείτε να ελέγξετε τί ξέρουν και τί δεν ξέρουν οι μαθητές σας, ποιος είναι ο διαθέσιμος χρόνος μελέτης που έχουν, αλλά και κυρίως ποιος είναι ο στόχος τους. Σε ασύγχρονα περιβάλλοντα, όμως, αυτό είναι πολύ δύσκολο να γίνει. Μην ξεχνάμε ότι το εκπαιδευτικό υλικό παράγεται πριν την εγγραφή των μαθητών. Έχοντας, λοιπόν, υπόψη σε ποιους θα θέλατε να απευθυνθείτε σχεδιάστε το εκπαιδευτικό σας υλικό και κατηγοριοποιήστε το ανάλογα με το επίπεδο των μελλοντικών μαθητών σας. Αυτό θα πρέπει να είναι ρητό στο περίγραμμα, ακόμα και στον τίτλο του μαθήματος. Παραδείγματος χάρη αν το μάθημά σας απευθύνεται σε αρχάριους ενδεχομένως ο τίτλος του να περιλαμβάνει τη λέξη «εισαγωγή» ή ακόμα και τη λέξη «αρχάριους».
3. Σχεδιάστε το μάθημά σας και πείτε στους εκπαιδευόμενους τι θα μάθουν.
Στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση και ειδικά στην ασύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι πολύ σημαντικό οι εκπαιδευόμενοι από πριν να γνωρίζουν ρητώς τι αναμένεται να μάθουν. Ο σημαντικότερος λόγος είναι για να μπορέσουν να ελέγξουν μετά το πέρας της μαθησιακής τους πορείας κατά πόσο έμαθαν αυτά τα οποία κλήθηκαν να μάθουν. Σχεδιάζοντας από την αρχή το μάθημά σας – ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες – και ορίζοντας συγκεκριμένη στοχοθεσία διευκολύνετε τον μαθητευόμενο στην πορεία της αυτομάθησής του.
4. Χρησιμοποιήστε ψηφιακά εργαλεία
Είτε δουλέψετε με ασύγχρονες πλατφόρμες είτε με συγχρονικές, φροντίστε οι εκπαιδευόμενοι να εμπλακούν όσο το δυνατόν περισσότερο με ψηφιακά εργαλεία, τα οποία θα τους καταστήσουν ικανούς να αλληλεπιδράσουν είτε μαζί σας, είτε μεταξύ τους, είτε με το εκπαιδευτικό υλικό. Τέτοια εργαλεία μπορεί να είναι εργαλεία Quiz, Εννοιολογικών Χαρτών, Επαυξημένης πραγματικότητας κ.ά.
5. Φτιάξτε ένα αλληλεπιδραστικό εκπαιδευτικό υλικό.
Ανάλογα με την επιλογή πλατφόρμας που θα κάνετε, κρίνοντας από τις εκπαιδευτικές ανάγκες της ομάδας – στόχου, φτιάξτε το εκπαιδευτικό υλικό σας. Αν αξιοποιήσετε πλατφόρμες ασύγχρονης μετάδοσης είναι πολύ σημαντικό να μην ανεβάσετε ένα απλό αρχείο PDF. Θυμηθείτε ότι στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση το εκπαιδευτικό υλικό λειτουργεί σαν άλλος δάσκαλος. Πρέπει να κατευθύνει και να εξηγεί στον μαθητή, αλλά και να αλληλεπιδρά μαζί του.
6. Δώστε στους μαθητές τη δυνατότητα να αξιολογήσουν το εκπαιδευτικό έργο.
Ζητήστε από τους μαθητές σας να αξιολογήσουν τη δουλειά σας. Το διαδίκτυο βρίθει από φόρμες αξιολόγησης εκπαιδευτικού έργου. Πάρτε ιδέες, φτιάξτε τη δική σας και ανεβάστε την, ώστε να μπορούν ανώνυμα να τη συμπληρώσουν. Αυτό θα λειτουργήσει θετικά για δύο λόγους: αφενός θα σας βοηθήσει να δείτε τα λάθη σας, αφετέρου θα δώσετε λόγο στους μαθητές σας.
Βασιλένα Μαργέλλου
Φιλόλογος
