Με τον όρο περίληψη εννοούμε τη σύντομη μεταφορά των ιδεών και των απόψεων του συγγραφέα ενός κειμένου. Για να θεωρηθεί η περίληψή μας επιτυχής επιβάλλεται να αποφύγουμε την κατάθεση δικών μας απόψεων ή τον σχολιασμό των απόψεων του συγγραφέα.
Πριν από τη συγγραφή μιας επιτυχούς περίληψης είναι χρήσιμο να ακολουθήσουμε τα εξής βήματα:
Περίληψη – Βήμα 1: ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Η πρώτη ανάγνωση του κειμένου γίνεται με σκοπό να εντοπίσουμε:
- Το κεντρικό θέμα του κειμένου
- Το είδος του κειμένου (άρθρο, ομιλία, δοκίμιο κ.τ.λ)
- Τον σκοπό του συγγραφέα
- Τη θέση του συγγραφέα
Περίληψη – Βήμα 2: ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΔΟΜΗΣ – ΣΥΝΟΧΗΣ – ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Εφόσον έχουμε κατανοήσει το κείμενο επαρκώς, εντοπίζουμε:
- Τα δομικά μέρη του κειμένου (πρόλογος – κυρίως μέρος – επίλογος)
- Τα στοιχεία συνοχής (ελέγχουμε, δηλαδή, τη μορφική σύνδεση των φράσεων, των προτάσεων, των περιόδων και των παραγράφων)
- Τα στοιχεία συνεκτικότητας (ελέγχουμε, δηλαδή, αν οι επιμέρους ιδέες, τα επιχειρήματα και τα τεκμήρια μιας παραγράφου, έχουν λογική αλληλουχία και νοηματική συνάφεια)
Αν δεν έχουμε κατανοήσει το κείμενο επαρκώς και δεν είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε τα παραπάνω στοιχεία, επαναλαμβάνουμε την ανάγνωση του κειμένου όσες φορές χρειαστεί.
Περίληψη – Βήμα 3: ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ
Διαβάζουμε την κάθε παράγραφο ξεχωριστά και:
- Υπογραμμίζουμε λέξεις και φράσεις κλειδιά
- Εντοπίζουμε και καταγράφουμε το βασικό θέμα της κάθε παραγράφου (γράφουμε πλαγιότιτλους ή κρατάμε οποιαδήποτε άλλη σημείωση πρόκειται να βοηθήσει εμάς στη σύνθεση της περίληψής μας)
Περίληψη – Βήμα 4: ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ
Με τη βοήθεια των σημειώσεών μας:
- Βρίσκουμε τη θεματική περίοδο. Εδώ, είναι χρήσιμο να επισημάνουμε πως η αναφορά στον συγγραφέα ή στο κείμενο δεν είναι υποχρεωτική όμως θεωρείται προτιμότερη.
- Τοποθετούμε τους πλαγιότιτλους και τις σημειώσεις μας στη σειρά χρησιμοποιώντας τα απαραίτητα στοιχεία συνοχής.
Περίληψη – Βήμα 5 (το σημαντικότερο): ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ
Επανεξετάζουμε την περίληψή μας δίνοντας έμφαση στα εξής σημεία:
ΣΥΝΤΟΜΙΑ
Έχουμε αφαιρέσει περιττές λεπτομέρειες όπως περιττές διευκρινίσεις, παραδείγματα ή στατιστικά στοιχεία;
Πυκνώσαμε τα νοήματα με τις κατάλληλες τεχνικές πύκνωσης;
ΣΧΟΛΙΟ
Έχουμε καταθέσει τις απόψεις του συγγραφέα αποφεύγοντας τα δικά μας σχόλια;
ΠΑΡΑΦΡΑΣΗ
Έχουμε παραφράσει τις λέξεις και τις φράσεις του συγγραφέα; (Θυμόμαστε πάντα ότι παρόλο που μεταφέρουμε τις απόψεις του συγγραφέα, η περίληψη είναι ένα δικό μας κείμενο γι’ αυτό και αποφεύγουμε την αυτούσια καταγραφή των εκφράσεων του συγγραφέα)
ΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ
Γράψαμε την περίληψη σε γ’ ρηματικό πρόσωπο αποσκοπώντας σε ένα αντικειμενικό ύφος;
ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΟΓΟΣ
Τα στοιχεία συνοχής και συνεκτικότητας συμφωνούν με τις επιλογές του συγγραφέα;
Είναι το κείμενό μας σωστά δομημένο;
Υπακούει στους γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες;
Υπακούει στον ζητούμενο αριθμό λέξεων;
Και η περίληψή μας έχει ολοκληρωθεί!
Ελένη Δρακάκη, Φιλόλογος
